Dr Kazimierz Szałata na Seminarium Społecznym w Velehradzie

W dniach 3-5 października br. kierownik Uniwersytetu Otwartego UKSW dr Kazimierz Szałata wziął udział w zorganizowanym przez czeskie Stowarzyszenie Nauki Społecznej Kościoła Krestan a prace w Velehradzie na Morawach Seminarium Społecznym poświęconym solidarnej ekonomii. Doroczne spotkanie zorganizowane w budynku kolegium przy historycznej bazylice pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz Cyryla i Metodego zgromadziło około stu uczestników z całej Europy.

Dr Kazimierz Szałata w swoim wystąpieniu wskazał na potrzebę redefinicji pojęcia pracy, które zostało zredukowane do sposobu zarabiania pieniędzy przez pracownika i powiększania zysku przez pracodawcę. Tymczasem praca ma przede wszystkim wymiar osobowy, społeczny i eschatologiczny. Praca jest sposobem realizacji człowieka w jego osobowym życiu, jest realizacją powołania, doskonalenia się i służenia drugiemu człowiekowi. Poprzez pracę człowiek determinuje swoje miejsce w życiu społecznym, buduje relacje osobowe. Kiedyś, gdy rzemieślnik w małym miasteczku, albo wiosce robił stół – wszystko było proste. Stolarz obrabiając deski robił to z miłością i zaangażowaniem, wiedział bowiem, że przy tym stole będzie spotykać się rodzina sąsiada, że będą przy nim zapadały ważne dla rodziny decyzje, jednym słowem, że pracując uczestniczy w czymś ważnym. W produkcji przemysłowej odbiorca stał się zupełnie anonimowy. W ten sposób zawaliła się koncepcja pracy jako doświadczenia przekształcania materii przy użyciu narzędzia ze względu na drugiego człowieka. Pozostało już tylko narzędzie i materia. Człowieka zastąpił zysk, jako jedyny czynnik, który ma nas motywować do pracy.

Ponieważ komunizm w krajach postsowieckich zniszczył etos pracy i sens kolektywnego działania, trzydniowe spotkanie wypełnione wykładami i otwartymi debatami pokazało jakby dwa światy, dwie koncepcje pracy. Nie może więc dziwić, że często sprawdzone na Zachodzie metody organizacji i humanizacji pracy wcale nie muszą się sprawdzać na Wschodzie. Aby podjąć rzetelną współpracę potrzebna jest wspólna, fundamentalna refleksja na poziomie antropologii, czyli filozofii człowieka. Praca jest aktywnością ludzką i jeśli chcemy ją dobrze zrozumieć, musimy na nowo odkryć pełny wymiar człowieka wraz z niezbywalną, właściwą mu godnością.

Republika Czeska jest miejscem szczególnym dla podejmowania zagadnień związanych z pracą, jako że w czasach komunistycznych (podobnie jak w Albanii) znaczna część księży i profesorów uniwersyteckich była zmuszona do fizycznej pracy w fabrykach i kołchozach. 

Zorganizowane pod patronatem EZA oraz Komisji Europejskiej Velehradzkie seminarium społeczne, które prowadziła prof. Ludmila Nemcova z Uniwersytetu Karola w Pradze było okazją do spotkania dra Kazimierza Szałaty z przedstawicielami organizacji Pax Romana z Włoch, Austrii i Francji dotyczącego wspólnych działań na rzecz upowszechnienia nauki społecznej Kościoła w Europie Centralnej.