O patronach Polski w Praskiej Szkole Nauki Kościoła UO UKSW

29 maja 2025 r. odbyła się druga sesja  Praskiej Szkoły Nauki Koscioła Uniwersytetu Otwartego UKSW poświęcona głównym patronom Polski. Spotkanie w sali przy bazylice Najświętszego Serca Pana Jezusa przy ul. Kawęczyńskiej w Warszawie poprowadził kierownik UO dr Kazimierz Szałata. Wykład prezentujący głównych patronów Polski; św. Wojciecha, św. Stanisława i Najświętszą Marię Pannę, która od wieków czczona jest w tylu sanktuariach naszego kraju wygłosił prof. Grzegorz Łęcicki. Spotkanie podsumował proboszcz bazyliki Najświętszego Serca Pana Jezusa ks. Adam Wtulich SDB.

 Początek naszej państwowości jest nierozerwalnie związany z przyjęciem chrztu przez Mieszka I. Chrystianizm, mający wtedy już prawie tysiąc lat, przyniósł Polakom także kult świętych, w tym również patronów.

Zgodnie z nauką biblijną zawartą w Księdze Daniela ( zob. Dn 10,13) opisującą archanioła Michała jako anioła opiekuńczego narodu wybranego, w chrześcijaństwie rozwinęła się idea patronatu świętych nad poszczególnymi państwami.

Pierwszymi patronami Polski zostali święci biskupi – męczennicy: św. Wojciech, Czech, biskup Pragi, który na skutek różnych komplikacji wybrał posługę misyjną i zginął na Pomorzu 23 kwietnia 997 r. zamordowany przez pogańskich Prusów. Bolesław Chrobry sprowadził ciało Biskupa Męczennika do Gniezna. Ponieważ męczennika otaczała sława świętości, więc szybko rozpoczęto proces kanonizacyjny, zakończony w 999 r. Do znajdujących się w katedrze gnieźnieńskiej relikwii św. Wojciecha pielgrzymował w roku tysięcznym cesarz Otton III.

Pierwszym świętym Polakiem został św. Stanisław, który zginął zamordowany 11 kwietnia 1079 r. przez porywczego króla, Bolesława Śmiałego. Ciało zabitego biskupa zostało pochowane przez duchownych w kościele św. Michala na Skałce. W 1088 r. przeniesiono je do katedry wawelskiej. W 1253 r. św. Stanisław został kanonizowany w Asyżu przez papieża Innocentego IV; wtedy po raz pierwszy w historii Kościoła pojawił się zwyczaj przedstawiania wiernym obrazu nowego świętego. Pieśń na cześć Świętego Biskupa Gaude Mater Polonia stała się jednym z polskich hymnów.

W centralnej części obrazu Jana Matejki Bitwa pod Grunwaldem (1878) artysta przedstawił św. Stanisława, biskupa-męczennika, proszącego Boga o zwycięstwo nad Krzyżakami; wizja malarska stanowiła ilustrację relacji Jana Długosza (1415-1480), którego ojciec uczestniczył w tej bitwie, o tym, że żołnierze krzyżaccy widzieli nad wojskiem polskim błogosławiącego mu biskupa.

Wyjątkową patronką Polski jest Najświętsza Maryja Panna, i to nie tylko ze względu na godność Matki Zbawiciela, ale na inicjatywę opiekowania się naszą Ojczyzną. W 1608 r., w wigilię święta Wniebowzięcia NMP, włoski jezuita, o. Gulio Mancinelli (1537-1618) doświadczył objawienia Maryi, która powiedziała mu, że bardzo umiłowała Królestwo Polskie, którego jest Królową. O. Mancinelli przybył do Krakowa w 1610 r. i podczas Mszy św. odprawianej w katedrze wawelskiej miał powtórne widzenie Matki Bożej, która powtórzyła, że jest Matką i Królową narodu polskiego i poprosiła, by w Krakowie ustanowiono widzialny znak Jej królowania. Stała się nim korona umieszczona w 1628 r. na wyższej wieży bazyliki Mariackiej. W 1666 r., w 10-tą rocznicę lwowskich ślubów Jana Kazimierza, koronę drewnianą obitą blachą i pomalowaną złotą farbą zamieniono na okazalszą, wykonaną z metali półszlachetnych i pozłacaną. W 2023 r. koronę odnowiono i pozłocono metodą galwaniczną.

Obrona twierdzy jasnogórskiej przed Szwedami (18 XI -17 XII 1655) stanowiła inspirację do walki z najeźdźcą oraz ogłoszenia Matki Bożej Królową Korony Polskiej. Ślubowanie dokonane przez króla Jana Kazimierza, klęczącego przed obrazem Matki Bożej Łaskawej 1 kwietnia 1656 r. w katedrze lwowskiej, zawierało nie tylko deklarację obrania Najświętszej Dziewicy za Królową królestwa polskiego, ale i obietnicę szerzenia Jej czci.

Jasna Góra stała się duchową stolicą Polski. Nie jest związana z objawieniami Matki Bożej, ale obecnością ikony namalowanej według legendy przez św. Łukasza na blacie stołu wykonanego przez św. Józefa. Wizerunek Maryi Jasnogórskiej, oddany przez księcia Władysława Opolczyka (ok.1326-1401) pod opieką paulinów sprowadzonych przez niego do Częstochowy w 1382 r., zasłynął łaskami już na początku XV w.